Twierdza Poznań. Plan fortyfikacji i garnizonu

Czwarte wydanie mapy „Twierdza Poznań” przedstawia budowle forteczne i garnizonowe, wzniesione w Poznaniu w latach 1828 – 1945: umocnienia rdzenia poligonalnego, forty, schrony, fortyfikacje mobilizacyjne z I i II wojny światowej, urządzenia obrony i ochrony przeciwlotniczej z okresu okupacji i niektóre umocnienia obronne z 1945 roku, a także zespoły koszarowe i magazynowe, place ćwiczeń, strzelnice i inne budowle garnizonowe. Budowle twierdzy Poznań zostały ukazane na tle współczesnego planu miasta.

Odwzorowanie kilku stuleci historii na pojedynczej mapie wiąże się z kilkoma ograniczeniami. Ukazanie wszystkich zmian, jakim w tym czasie ulegały obiekty twierdzy, wymagałoby nadmiernie rozbudowanej, trudnej w odbiorze symboliki, zaciemniającej właściwy wizerunek fortyfikacji. Dlatego zrezygnowano ze szczegółowego prezentowania stadiów rozwojowych, poprzestając na prezentacji wybranych, najbardziej charakterystycznych form budowli. Zaznaczono też obiekty, które na różnych etapach rozwoju twierdzy przestały istnieć. Mapa ma więc charakter kumulacyjny, a twierdza w przedstawionym na niej kształcie nigdy nie istniała w rzeczywistości.

W porównaniu do poprzednich wydań poprawiliśmy dokładność określenia pozycji wszystkich elementów mapy. Zwiększyła się też kompletność danych, liczba zaznaczonych obiektów przekroczyła 850.

Obecny stan zachowania obiektów twierdzy Poznań jest zróżnicowany. W zasadzie nie istnieją już fortyfikacje średniowieczne, nowożytne oraz poligonalne. Zachowały się w dużej mierze obiekty twierdzy fortowej i póżniejsze umocnienia zawiązane z I i II wojną światową. Obiekty, które już nie istnieją zaznaczono przez podkreślenie.

Opracowanie: Jacek Biesiadka i Andrzej Gawlak

Współpraca: Archiwum Państwowe w Poznaniu, Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Miejski Konserwator Zabytków w Poznaniu, Muzeum Uzbrojenia w Poznaniu, Konrad Dąbrowski, Szymon Kucharski, Piotr Kurzawa, Cezary Piotrowski, Mikołaj Rembikowski, Wojciech Waraczyński, Marcin Wichrowski, Mariusz Wojciechowski

Opracowanie: Jacek Biesiadka i wsp.

Skala 1:18 000, współrzędne GPS (WGS84)

Format A1+, kolor obustronny, wyd. czwarte, Poznań 2019

ISBN 978-83-949773-2-0